Amazon Biên Niên Sử Ký (Phần 2)
Mình highly recommend các bạn đọc 4 cuốn bên dưới về Amazon dù các bạn có kinh doanh trên nền tảng này, hay có làm ngành nghề liên quan đến eCommerce hay không...
Hồi 2016, lần đầu mình sang Mỹ, Amazon là một trong những công ty đầu tiên mình nhắm tới để xin việc vô vì mình rất thích văn hóa của Amazon. Mình đọc tất cả Leadership Princple của Amazon đến mức thuộc lòng, mọi sách liên quan đến Amazon mình đều đọc hết. Mình quyết tâm tới nỗi mình tìm mọi cách để vô được Amazon, phỏng vấn ở Amazon tại Berlin tận bên Đức và Amazon HQ tại Seattle. PATI Group hiện tại được xây dựng ảnh hưởng ít nhiều từ bộ leadership principle này.
Mình highly recommend các bạn đọc 4 cuốn bên dưới về Amazon dù các bạn có kinh doanh trên nền tảng này, hay có làm ngành nghề liên quan đến eCommerce hay không.
The Everything Store: Jeff Bezos and the Age of Amazon
Working Backwards: Insights, Stories, and Secrets from Inside Amazon
Amazon Unbound: Jeff Bezos and the Invention of a Global Empire
The Four : The Hidden DNA Of Amazon, Apple, Facebook, And Google
Bốn cuốn này rất hay và cho các bạn nhiều góc nhìn về Amazon và Jeff Bezos. Sau đó, khi các bạn đọc Amazon Letters To Shareholders (ALTS) sẽ thấy những sự kiện trong ALTS được viết bởi chính Jeff Bezos nó hayyyy như thế nào.
Ngoài 4 bài học mình ấn tượng ở Amazon Biên Niên Sử Ký (Phần 1) thì đây là 4 bài học mình ngộ ra được và có thể apply trực tiếp vô PATI Group thời điểm hiện tại
Expand Product Selections - Mở rộng danh mục sản phẩm
Theo dõi hành trình của Amazon qua ALTS, gần như các bạn sẽ không bao giờ thầy Amazon ngừng mở rộng product selections. Có rất nhiều ví dụ trên Amazon Marketplace như: Việc mở rộng từ book store sang everything store, liên tục mở rộng product selections cho Prime Members như Prime Video, Prime Music.
Hay điển hình là mở rộng product selection từ Amazon Marketplace sang Amazon Web Service. Trong Amazon Web Service, Amazon cũng liên tục mở rộng product selections - các loại server, đầu tư nhà máy thiết kế chip cho riêng mình... để phục vụ nhiều nhu cầu khác nhau. Từ đó, Amazon Web Service trở thành #1 trong lĩnh vực cloud service.
Chưa hết, còn các ví dụ khác về mở rộng product selections như Amazon Go, Whole Foods, Deliver 2 Day sang Deliver 1 Day. Rồi việc mở rộng FBA sang FBM có thời điểm FBM chiếm tới gần 60% tổng doanh thu toàn Amazon Marketplace để tạo sự cạnh tranh ngược lại cho FBA phải làm tốt hơn hay Amazon Global Logistics...
Always Raise The Bar - Thiết lập tiêu chuẩn cao
Đây là một trong những Leadership Principle của Amazon - Insist on the Highest Standards. Lập luận của Amazon rằng leaders ở Amazon cần có những tiêu chuẩn cao nhất một cách không ngừng nghỉ. Nhiều người nghĩ các tiêu chuẩn cao quá này thì nhiều lúc vô lý. Tuy nhiên, chính leadership principle này đã thúc đẩy Amazon không ngừng phát triển và cải tiến các sản phẩm và dịch vụ của mình một cách cao nhất. Mọi sai sót ở Amazon đều không được bỏ qua và phải được xử lý triệt để.
Raise the bar là một trong những tiêu chuẩn tuyển dụng của Amazon - Luôn tuyển những người tốt hơn mình. Các managers được đào tạo kỹ lưỡng về nguyên bộ leadership princple để tham gia vào quá trình tuyển dụng và chỉ tuyển những người cấp dưới có năng lực tốt hơn họ. Điều này cho phép Amazon luôn có lực lượng lao động cực kỳ chất lượng.
Hay ví dụ khác, năm 2015, Amazon giới thiệu chương trình Seller Fulfilled Prime tại US, UK và Germany. Chương trình này Amazon chỉ cho phép các sellers đạt tiêu chuẩn shipping tốc độ bằng hoặc tốt hơn chương trình Prime tham gia. Từ đó, Amazon liên tục cải thiện được chất lượng dịch vụ và làm khách hàng Prime hài lòng. Chương trình này làm cho doanh số của các sellers được tham gia chương trình tăng đột biến. Khách hàng có nhiều lựa chọn về product selections hơn.
Thử nhìn vào những con số dưới đây, các bạn thử đoán nó là cái gì?
1999 3%
2000 3%
2001 6%
2002 17%
2003 22%
2004 25%
2005 28%
2006 28%
2007 29%
2008 30%
2009 31%
2010 34%
2011 38%
2012 42%
2013 46%
2014 49%
2015 51%
2016 54%
2017 56%
2018 58%
Con số này chính là % share của 3rd party sellers so với Amazon's 1st party sellers. Share của 3rd party sellers tăng từ 3% lên 58% sau 20 năm (Số này sellers Trung Quốc chắc phải chiếm quá 1/2). Jeff viết rằng "Third-party sellers are kicking our first party butt. Badly." (Chắc mình ko cần dịch đoạn này ha 🤡)
Chính việc đặt tiêu chuẩn cao đã giúp doanh số của 1st party sellers tại Amazon tăng từ $1.6B năm 199 lên $117B năm 2018. Tuy nhiên, 3rd party sellers cũng tăng doanh số từ $0.1B lên $160B, tăng trưởng kép 52% trung bình mỗi năm. Con số này nếu đem ra so sánh với eBay cùng thời kỳ tăng được từ $2.8B lên $95B với mức 20% tăng trưởng kép mỗi năm. Đây là số của toàn eBay nhé :D.
Flexible, but Relentless - Linh hoạt nhưng kiên định
Về các chi tiết, Amazon luôn linh hoạt, nhưng về vấn đề tầm nhìn, Amazon luôn kiên định. Ví dụ như việc Ám Ảnh với Khách hàng - Customer Obsession. Amazon chưa bao giờ thất bại khi họ quyết tâm làm điều gì đó, và Amazon khẳng định họ cũng sẽ không thất bại trong việc này.
Jeff lấy ví dụ cụ thể trong việc ra quyết định. Ông nói: "Các công ty Day 2 thường cố gắng ra quyết định chất lượng cao. Tuy nhiên, các công ty này thường ra quyết định quá chậm.
Để giữ được năng lượng và sự năng động của Day 1, bạn phải bằng cách nào đó đưa ra quyết định chất lượng cao và nhanh chóng. Điều này dễ dàng đối với các công ty khởi nghiệp và rất khó khăn đối với các tổ chức lớn. Đội ngũ cấp cao tại Amazon quyết tâm giữ tốc độ ra quyết định của chúng tôi ở mức cao. Tốc độ rất quan trọng trong kinh doanh – cộng với môi trường ra quyết định nhanh chóng cũng thú vị hơn. Chúng tôi không biết hết câu trả lời, nhưng đây là một số suy nghĩ.
Thứ nhất, không bao giờ sử dụng một quy trình ra quyết định chung cho mọi trường hợp. Nhiều quyết định có thể đảo ngược, như những cánh cửa hai chiều. Những quyết định đó có thể sử dụng một quy trình nhẹ nhàng. Đối với những quyết định đó, nếu bạn sai thì đã sao? Tôi đã viết chi tiết hơn về điều này trong bức thư năm ngoái.
Thứ hai, hầu hết các quyết định có lẽ nên được đưa ra với khoảng 70% thông tin mà bạn mong muốn có. Nếu bạn chờ đợi 90%, trong hầu hết các trường hợp, bạn có thể đang chậm chạp. Thêm vào đó, dù bằng cách nào, bạn cần phải giỏi nhận ra và sửa chữa các quyết định sai lầm một cách nhanh chóng. Nếu bạn giỏi sửa chữa sai lầm, việc sai lầm có thể ít tốn kém hơn bạn nghĩ, trong khi chậm chạp chắc chắn sẽ tốn kém.
Thứ ba, sử dụng cụm từ "không đồng ý nhưng cam kết". Cụm từ này sẽ tiết kiệm rất nhiều thời gian. Nếu bạn có niềm tin vào một hướng đi cụ thể ngay cả khi không có sự đồng thuận, sẽ rất hữu ích khi nói, "Nhìn này, tôi biết chúng ta không đồng ý về điều này, nhưng bạn có dám đánh cược với tôi về nó không? Không đồng ý nhưng cam kết?" Vào thời điểm bạn đang ở thời điểm này, không ai có thể biết chắc chắn câu trả lời, và bạn có thể sẽ nhận được một câu đồng ý nhanh chóng."
(Các bạn có thể search thêm về keywords Jeff Bezos decision making type 2 model)
Với mình, mình học được việc thà làm việc hustle, ra quyết định nhanh chóng, dù có sai thì mình vẫn học được cách sửa kịp thời còn hơn để lỡ cơ hội.
Stay Lean & Cost-Concious Culture - Văn hóa Tinh gọn & Tiết kiệm Chi phí
Đây cũng là một trong những leadership principle của Amazon - Frugality. Accomplish MORE with LESS. Bạn biết năm 2023 Amazon có bao nhiêu nhân sự toàn cầu không? Hơn 1.5 triệu nhân sự trên khắp thế giới, tức hơn 1% dân số Việt Nam. Vậy mà Amazon vẫn luôn nhấn mạnh đi nhấn mạnh lại việc phải luôn làm việc chăm chỉ, sáng tạo để reinforce cost concious culture. Từ việc là một trong những công ty tiên phong trong việc áp dụng tự động hóa, robot hay drone vào trong logistics - fulfillment cho đến việc thiết kế ra công nghệ chip mới để tiết kiệm băng thông.
Cụ thể hơn, năm 2017, Amazon ra mắt chương trình Frustration-Free Packaging để tiết kiệm chi phí đóng gói và vận chuyển. Sau đó, chương trình này đã tiết kiệm hơn 244.000 tấn vật liệu đóng gói. Gần đây nhất, năm 2019, Amazon cũng đã đề cập tới việc sử dụng AI để tối ưu hóa giảm chi phí quảng cáo cho sellers (Không biết việc này có thật không 🤣). Năm 2020, Amazon đề cập đến việc đầu tư vào năng lượng tái tạo để hướng tới mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2040.
Trên đây là toàn bộ 8 bài học mình thấy ấn tượng nhất sau khi đọc xong ALTSs. Các bạn có thể tìm đọc toàn bộ ALTSs tại https://www.aboutamazon.com/. Bạn học được gì từ ALTSs, hãy để lại comment tại bài viết này nhé. Xin cám ơn các bạn.
Nếu bạn muốn đọc tóm tắt toàn bộ gần 30 ALTS qua 02 đời CEO của Amazon thì coi bên dưới mình đã tổng hợp dạng bảng:
Keep reading with a 7-day free trial
Subscribe to PATI Group to keep reading this post and get 7 days of free access to the full post archives.